Urząd Miejski w Rabce-Zdroju
Rabka część Zielonego Podhala - Rozmowa z Burmistrzem Rabki-Zdroju
Rabka – część Zielonego Podhala
Rozmowa z Burmistrzem Rabki-Zdroju Panią mgr inż. Ewą Przybyło
Rozmowa z Burmistrzem Rabki-Zdroju Panią mgr inż. Ewą Przybyło
Małopolska jest jednym z regionów Polski najbardziej zagrożonych niską emisją. Rabka-Zdrój wprawdzie nie jest liderem wśród małopolskich gmin, jeśli chodzi o zanieczyszczenia, ale problem ten także tutaj istnieje.
- Jak we wszystkich gminach w Polsce...
Koniec roku sprzyja podsumowaniom, proszę więc powiedzieć, co państwo zrobili w tej sprawie dotychczas i jakie są plany na 2017 rok. W pierwszym rzędzie pytam oczywiście o program Life.
- W Urzędzie Miejskim zatrudniony został Ekodoradca, który informuje mieszkańców o możliwości wymiany kotłów oraz o pozyskiwaniu źródeł dofinansowania na ten cel. Trzeba też zaznaczyć, że Ekodoradca nie tylko przekazuje informacje o programie Life i wymianie kotłów, ale ma również pełnić ważną rolę edukatora ekologicznego.
Jeśli chodzi o dofinansowania do wymiany starych kotłów na nowoczesne, automatyczne urządzenia grzewcze, to bardzo nam zależało, żeby z informacją o tym dotrzeć do wszystkich mieszkańców gminy. Dlatego zorganizowaliśmy w tej sprawie cały cykl zebrań informacyjnych we wszystkich sołectwach i osiedlach. Skierowaliśmy nawet prośbę do księży, aby przekazywali wiernym informacje o tych zebraniach. Oczywiście informowaliśmy o nich także na plakatach i na stronie internetowej. W sumie odbyło się 9 spotkań informacyjnych, w których wzięło udział kilkaset osób. Na każdym spotkaniu uczestniczył Ekodoradca, który informował o warunkach uzyskania dofinansowania oraz rozdawał wstępne deklaracje udziału, które po wypełnieniu trafiały z powrotem do Urzędu.
Czy ten nabór chętnych do programu już się skończył?
- Nabór zakończyliśmy 16 grudnia 2016 roku. Zebraliśmy kilkaset (prawie 400) deklaracji, zatem należy uznać, że zainteresowanie wymianą w naszej gminie było bardzo duże. Jeśli jednak ktoś nie zdążył złożyć deklaracji w terminie, to może to nadal uczynić i zostanie wpisany na listę rezerwową. Może się okazać, że jeśli mieszkańcy będą nadal chcieli wymieniać kotły, to po wyczerpaniu funduszy z urzędu marszałkowskiego będziemy kontynuować wymianę z własnych środków, np. rozważa się przeznaczenie na ten cel wpływów z opłaty uzdrowiskowej. Zachęcamy więc wszystkich zainteresowanych do wypełniania i składania deklaracji.
Warto nadmienić, że początek działań ekologicznych zrobiliśmy sami i to dużo wcześniej, bo już dwa lata temu rozesłaliśmy do mieszkańców podobną ankietę i otrzymaliśmy około 350 odpowiedzi.
Podobno usprawni się też pomiar zanieczyszczeń w Rabce-Zdroju...
- Dzięki determinacji władz miasta, ale także dzięki bardzo aktywnej postawie Ekodoradcy, udało się podpisać porozumienie w sprawie wykonania pomiarów pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu. W ramach porozumienia będą prowadzone badania przez okres całego 2017 roku. Stacja pomiarowa będzie funkcjonować w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Mierzony będzie głównie pył PM10 metodą referencyjną wagową, jak też miernikiem automatycznym (tak by znać rozkład dobowy stężeń pyłu). Wyniki, w formie sprawozdania, przekazywane będą w cyklach miesięcznych. Dodatkowo, przy współpracy z WIOŚ Kraków, na filtrach z pobornika oznaczany będzie benzo(a)piren.
Stacja funkcjonująca w ramach PMŚ jest bardzo ważna dla uzdrowiska. Jeśli okaże się, że istnieją ponadnormatywne przekroczenia zanieczyszczeń, to trzeba będzie wszystkie pieniądze, przeznaczone na poprawę infrastruktury uzdrowiskowej, skierować na ochronę powietrza.
Chciałam jeszcze zwrócić uwagę na ważną sprawę, to jest na różnicę pomiędzy certyfikowaną stacją pomiarową, a urządzeniami, które wykorzystuje Krakowski Alarm Smogowy czy Polski Alarm Smogowy. W takiej certyfikowanej stacji nie ma możliwości zrzucania pomiarów on-line, ponieważ dopiero po zakończeniu miesięcznego okresu pomiarowego odczytuje się wyniki, czyli zabiera się filtry, zawozi się je do laboratorium i tam są one analizowane pod względem ich wiarygodności i prawdziwości. I dopiero wtedy odczytywany jest poziom pyłu zawieszonego i poziom benzo(a)pirenu.
Warto w tym miejscu dodać, że w Rabce-Zdroju nie ma problemu spalania śmieci, bo już od 2007 r. funkcjonuje sortownia surowców wtórnych, a na terenie gminy wdrożono powszechny program segregacji śmieci. Ludzie przez 9 lat nauczyli się, że lepiej oddać śmieci, niż pokątnie nimi palić w piecu.
A jeśli chodzi o kwestię termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, to jak ta sprawa wygląda w Rabce-Zdroju?
- Nie mamy z tym problemu, bo wszystkie obiekty użyteczności publicznej zostały już praktycznie poddane termomodernizacji. Pozostał jeszcze budynek urzędu, na który już jest zawarta umowa, i jedno przedszkole w Chabówce. Jeśli chodzi o bloki mieszkalne, których gmina jest zarządcą, to zostały one poddane termomodernizacji już w latach 2009-2011, czyli jeszcze zanim w ogóle zaczęto mówić o tym programie. Pierwsze działania termomodernizacyjne zaczął jeszcze poprzedni burmistrz w latach 2003-2005, gdy docieplano wszystkie szkoły, a my je sukcesywnie kontynuowaliśmy. Także wszystkie sanatoria przeszły już termomodernizację, bo działania z nią związane trwają już 13 lat. Wspólnoty mieszkaniowe również wykonały prace termomodernizacyjne, więc w Rabce-Zdroju w zasadzie do termoocieplenia pozostały już tylko prywatne domy.
Bardzo ważne jest też to, że wszystkie sanatoria w Rabce-Zdroju są już ogrzewane gazem, więc niska emisja została w ten sposób w znacznym stopniu zlikwidowana już dawno temu.
Powołany niedawno klaster też podobno działa na rzecz wykorzystania ekologicznych źródeł energii...
- Kilka podhalańskich gmin, wśród nich Rabka-Zdrój, podpisały porozumienie o ustanowieniu Klastra Energii Zielone Podhale. Stronami porozumienia są gminy oraz Akademia Górniczo-Hutnicza. W ramach Klastra prowadzimy badania pod kątem kosztów ogrzewania budynków energią elektryczną, aby się zorientować, jak musiała by być skalkulowana nocna i dzienna taryfa, aby ogrzewanie prądem mogło być konkurencyjne w stosunku do ogrzewania gazowego. Jesteśmy zainteresowani tymi badaniami, bo przecież energia elektryczna też jest energią „czystą”, nie zanieczyszczającą powietrza.
A teraz Rabka-Zdrój przystąpiła także do eksperymentu z błękitnym węglem...
- Tak, kilka gmin z południa Polski, w tym Rabka-Zdrój, podjęło Deklarację Współpracy w zakresie opracowania i wdrożenia programu, pn. „EKSPERYMENT SĄDECKI 2” na spotkaniu sygnatariuszy Sądeckiego Porozumienia Miast i Gmin „KOTLINA SĄDECKA W ZDROWEJ ATMOSFERZE”. EKSPERYMENT SĄDECKI 2 polega na opracowaniu i wdrożeniu systemu dystrybucji „Błękitnego węgla” na terenie miast i gmin, przy wsparciu Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek o dofinansowania z Funduszy nakierowany będzie głównie na obniżenie cen „Błękitnego węgla” do wartości średniej lub niższej ceny węgla w regionie. Warto dodać, że emisyjność tego paliwa jest od kilku do kilkudziesięciu razy niższa niż z tradycyjnych węgli.
Równocześnie trzeba uczciwie powiedzieć, że nie da się doprowadzić do sytuacji modelowej, gdy wszystkie domy w Rabce-Zdroju będą ogrzewane gazem czy prądem. Na pewno pozostanie część palenisk ogrzewanych paliwami stałymi. Nie ma także badań na temat palenia w kominkach, a okazuje się, że mokre drewno także wydziela dużo szkodliwych substancji, w tym benzo(a)piren. Może się więc okazać, że będą takie gminy, które zlikwidują wszystkie kotły, a i tak problem zanieczyszczenia powietrza nie zostanie wyeliminowany. A przecież nie da się na Podhalu zakazać palenia własnym drewnem z lasu. Z jednej strony jest obowiązek sprzątania lasu, a z drugiej nie wiadomo, co z tym drewnem robić, bo takim mokrym paliwem nawet w specjalnych kotłach na drewno nie da się palić. Taki sam problem jest z drewnem przesuszonym, sezonowanym ponad 3 lata.
Kiedy rozpocznie się w Rabce-Zdrój akcja wymiany kotłów?
- Wymiana kotłów rozpocznie się od nowego roku. Chciałabym podkreślić, że w ramach programu ochrony powietrza, po zakończeniu wymiany kotłów w Rabce-Zdroju złożę wniosek do Rady Miejskiej, aby wszystkie domy, które już poniosły trud wymiany kotłów zostały na jakiś czas zwolnione z podatku od nieruchomości. To będzie symboliczna zachęta, żeby inni wiedzieli, że działania pro-ekologiczne są promowane przez lokalny samorząd.
Zastanawiamy się też nad tym, aby do Rabki-Zdroju mogły wjeżdżać tylko te pojazdy transportu publicznego, które mieszczą się w określonej klasie spalin.
Rozmawiał:
Jerzy Czechowski