70 Młodzieżowy Zlot Turystyczny z metą w Rabce - historia zatoczyła koło…

Wprawdzie nie jest to pierwszy raz, kiedy meta rajdu wyznaczona była w amfiteatrze w Rabce Zdroju, jednak tak znacząca jubileuszowa edycja wymagała specjalnej oprawy. To właśnie tu, w tym uzdrowiskowym mieście zaczęła się tworzyć historia – związana z Oddziałem PTTK, jak i turystyką w szerokim wymiarze różnorodnej działalności od popularno - naukowej, aż po tą materialną typu schronisk górskich. Zawdzięczamy ją osobom w postaci Elfrydy i Czesława Trybowskich, obecnym patronom naszych zlotów. To właśnie ich twarze znajdowały się na pamiątkowym znaczku, jak i na specjalnym banerze, który witał młodych turystów na mecie. Dla młodzieży to utrwalenie wiadomości, szczególnie, że pytanie o patronów pojawiło się w teście wiedzy, a dla starszych pokoleń to sentymentalna podróż w przeszłość… Postawione przed laty zadanie jakim jest organizacja zlotu, przekazywane kolejnym Zarządom Oddziału, miało tylko jedną przerwę spowodowaną coividowymi zakazami. Dziś trudno sobie wyobrazić zloty, które w czasach świetności gromadziły ponad tysiąc uczestników. Zmieniały się czasy, zmieniają się ludzie, jednak Oddział Rabka nie ustaje w działaniach, by każdy rajd był wydarzeniem, które przyciągnie szkoły i uczestniczącą w zlotach  młodzież.

Z pomocą jak zawsze służą ratownicy z Podhalańskiej Grupy GOPR, którzy pojawiają się na mecie ze swoimi atrakcjami. Tym razem wszyscy mogli sprawdzić swoje możliwości na ściance wspinaczkowej oraz podszkolić się z udzielania pierwszej pomocy. Nie zabrakło konkursu wiedzy turystycznej oraz układania mapy na czas. Na każdego uczestnika czekała gorąca herbata i do wyboru albo kiełbaska albo ziemniaki – wersja vege, która cieszyła się ogromnym zainteresowaniem.

W tym roku powrócił Puchar Przechodni ufundowany przez Burmistrza Miasta Rabki Zdroju, by zachęcić szkoły do większej rywalizacji. Największy, wypełniony po brzegi cukierkami miał trafić do drużyny, która zdobyła największą liczbę punktów zarówno w klasyfikacji regulaminowej jak i w konkursie wiedzy. O puchar walczyło dziewięć drużyn, które zgłosiły się na zlot. Wprawdzie Pan Burmistrz Leszek Świder nie mógł osobiście uczestniczyć w podsumowaniu drużyn, jednak cieszy nas niezmiernie fakt, że obecni byli wnuk Państwa Trybowskich: Pan Maciej Trybowski oraz prawnuk Pan Szymon Trybowski. Prezes Oddziału Rafał Wójtowicz razem z Wiceprezes Joanną Miśkowiec przedstawili krótką historię 70- ciu lat organizowania rajdów.

Puchary za udział w 70 Młodzieżowym Zlocie otrzymały szkoły:

• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Kochanowskiego w Rabce – Zdroju (klasy V - VIII)
• Szkoła Podstawowa im. Władysława Orkana w Chabówce (klasy IV – V – trasa jednodniowa )
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Mszanie Dolnej
• Zespół Szkoły i Przedszkola nr 2 w Kasinie Wielkiej ( klasy IV-VIII – trasa jednodniowa)
• Zespół Szkoły i Przedszkola im. Marii Konopnickiej w Olszówce

W kategorii wiekowej Szkoły Podstawowe – klasy  I do III

I miejsce zajęła Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Kochanowskiego w Rabce - Zdroju

W kategorii wiekowej Szkoły Podstawowe – klasy IV do VIII

• I miejsce zajęła Szkoła Podstawowa im. Władysława Orkana w Chabówce (klasy VII-VIII – trasa dwudniowa)
• II miejsce Zespół Szkoły i Przedszkola nr 2 w Kasinie Wielkiej (klasy VI - VIII – trasa dwudniowa)
• III miejsce Szkoła Podstawowa im. Dzieci Zamojszczyzny z Sidziny ( klasy VII - VIII)

Ponadto specjalne wyróżnienie oraz puchar za najliczniejszą grupę zgłoszoną na rajd – zdobył  Zespół Szkoły i Przedszkola nr 2 w Kasinie Wielkiej – łącznie dwie drużyny z tej szkoły liczyły 52 osoby.

Po podsumowaniu punktacji regulaminowej i dodaniu wyników konkursu wiedzy okazało się, że Puchar Przechodni trafia na rok do szkoły w Chabówce! Drużyna składająca się z klas VII i VIII nie kryła radości kiedy zaproszeni zostali na scenę by uporać się z ciężarem ogromnego pucharu. Poza pucharami nie zabrakło również nagród dodatkowych, które udało się pozyskać dzięki wsparciu sporej grupy sponsorów takich jak: Urząd Miasta Rabki - Zdroju,     Bank Spółdzielczy w Rabie Wyżnej, Starostwo Powiatowe w Nowym Targu, Starostwo Powiatowe w Limanowej, Urząd Gminy w Mszanie Dolnej, Nadleśnictwo w Nowym Targu i Nadleśnictwo w Limanowej.

Oddział PTTK składa również podziękowanie dla Biura Promocji, Kultury, Sportu i Ochrony Zdrowia  przy Urzędzie Miejskim w Rabce Zdroju oraz dyrektorowi Bolesławowi Barze  i całemu zespołowi Centrum Kultury Sportu i Promocji za możliwość organizacji mety rajdu w Amfiteatrze.

„70 Młodzieżowy Zlot Turystyczny im. Elfrydy i Czesława Trybowskich” to projekt współfinansowany ze środków Gminy Rabka - Zdrój

70 LAT MŁODZIEŻOWYCH ZLOTÓW TURYSTYCZNYCH ODDZIAŁU PTTK W RABCE ZDROJU

Początki zorganizowanej turystyki w Rabce sięgają 1927 r. kiedy to grupa zapaleńców i miłośników krajoznawstwa założyła Oddział Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, a po II wojnie światowej, w grudniu 1950 r. powstał w Rabce Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, którego pierwszym prezesem został Czesław Trybowski. 

Czesław i Elfryda poznali się na studiach w Krakowie. Po ukończeniu studiów w 1936 r. Pan Czesław został zatrudniony na stanowisku kierownika stacji meteorologicznej w Rabce, pracował również jako nauczyciel geografii w Gimnazjum Męskim dra Jana Wieczorkowskiego. Jego żona Elfryda po ukończeniu studiów rozpoczęła pracę w Uzdrowisku w Rabce, dla którego w swym 91 letnim życiu położyła duże zasługi, pisząc wiele artykułów, publikacji książkowych, opracowując foldery turystyczne i przewodniki promujące walory zdrowotne Uzdrowiska rabczańskiego i okolic.

Wielką, ich wspólną pasją była turystyka górska, z którą związali się już podczas studiów gdzie działali w Studium Turyzmu a po przybyciu do Rabki kontynuowali ją w Oddziale Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Byli wielkimi miłośnikami Rabki, Gorców i Beskidu Wyspowego. W 1938 r. wspólnie opracowali przewodnik pt. „Rabka i okolice”. Pani Elfryda Trybowska pełniąc przez 53 lata stanowisko wiceprezesa Oddziału PTTK stanowiła „filar turystyki” na terenie Rabki, Gorców i Beskidów.

Państwo Trybowscy wspólnie prowadzili w Rabce stację meteorologiczną i obserwacje mikroklimatu miejscowego. Obydwoje byli samodzielnymi pracownikami naukowymi Instytutu Hydrologiczno - Meteorologicznego. Wyniki badań i obserwacji mikroklimatu Rabki ukazywały się w periodykach naukowych. II wojna światowa przerwała ich działalność turystyczną. Po zakończeniu wojny obydwoje z wielkim zaangażowaniem włączyli się
w reaktywowanie turystyki nie tylko w Rabce ale również w kraju. Pisali liczne artykuły do czasopism naukowych i popularnonaukowych dotyczące Rabki i okolic. Zabiegali skutecznie o odbudowę spalonego przez Niemców schroniska na Starych Wierchach.

W 1955 r. współtworzyli przy Oddziale PTTK Grupę GOPR, której prezesem został Czesław Trybowski. Znakowali szlaki turystyczne i wszelkimi sposobami starali się o popularyzację walorów turystycznych Beskidów, Rabki i okolicznych miejscowości: - od artykułów do prasy, poprzez wydawnictwa, do zorganizowania w 1954 roku po raz pierwszy Młodzieżowego Zlotu Turystycznego, który po śmierci Czesława Trybowskiego od 1966 r. nosił nazwę Zlot Młodzieży Szkolnej im. Czesława Trybowskiego a od 2010 r. nosi imię Elfrydy i Czesława Trybowskich.

Głównymi celami organizowanych przez Oddział PTTK w Rabce - Zdroju zlotów były i są:

• popularyzacja turystyki i krajoznawstwa wśród młodzieży szkolnej,
• poznawanie przyrody, historii i kultury regionu,
• rozwijanie współpracy międzyszkolnej,
• integracja dzieci i młodzieży z regionu.

Regulamin Zlotu zalecał i nadal to zostało utrzymane, trasy przebiegające przez Gorce i Beskid Wyspowy, Beskid Makowski według załączanego co roku spisu tras: jedno-, dwu-, trzy- i czterodniowych. Dopuszczalne były także trasy dowolne. Noclegi we własnym zakresie organizują sobie poszczególne grupy, najczęściej wykorzystywane są obiekty szkolne

Prowadzona była klasyfikacja drużyn w taki sposób, że aby uzyskać odpowiednią ilość punktów za udział wliczano: ilość dni x ilość uczestników x ilość zdobytych punktów GOT (ilość punktów, jaką można uzyskać na przebytej trasie). Obecnie klasyfikacja uległa pewnym zmianom. Drużyny z poszczególnych szkół biorą udział w konkursie wiedzy krajoznawczo-turystycznej, wiedzy o bezpieczeństwie w górach – konkurs i test sprawności był prowadzony przez GOPR, Prowadzona jest nadal klasyfikacja ogólna szkół z podziałem na III kategorie wiekowe:

• kategoria I: klasy I-III szkoły podstawowej;
• kategoria II: klasy IV-VIII szkoły podstawowej;
• kategoria III: szkoły ponadpodstawowe.

Po raz pierwszy Zlot Młodzieży Szkolnej odbył się w dniach 18 – 19 września 1954 r. którego zakończenie miało miejsce na Luboniu Wielkim. uczestniczyły w nim 222 osoby. Rekordowym pod względem ilości uczestników – dotychczas nie pobitym, był zlot z 1956 r. z zakończeniem w Porębie Wielkiej a zgromadził 1481 uczestników. Szacuje się że ogólna liczba uczestników dotychczasowych 70 zlotów znacznie przekroczyła 33 tysiące.

Wędrując obranymi trasami, uczestnicy zlotu docierają do ustalonych w różnych miejscowościach met. Dotychczas zakończenie zlotu miało miejsce na górach i w schroniskach turystycznych na Luboniu Wielkim, na Starych Wierchach, na Maciejowej, na Krupowej Hali, na Lubogoszczy, na Turbaczu, na Mogielicy, na Śnieżnicy, na Krowiarkach. Gościły nas też takie miejscowości jak: Rabka, Zubrzyca Górna, Poręba Wielka, Wysoka, Kasina Wielka, Pyzówka, Jabłonka, Jordanów, Pcim, Rzeki, Mszana Dolna, Kamienica, Sidzina, Bystra Podhalańska, Raba Wyżna, Dobra, Koninki, Spytkowice, Lipnica Wielka.

Do najdłużej biorących udział w zlocie należą szkoły podstawowe:

1. Zespół Szkół i Przedszkole im. Marii Konopnickiej w Olszówce, które uczestniczą
   w zlocie nieprzerwanie od 1993 r. pod kierownictwem Pani Ewy Szarkowskiej.
2. Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Walk o Wolność w Rdzawce z panem Andrzejem Kubińskim.
3. Szkoła Podstawowa im. Władysława Orkana w Chabówce drużynę zlotową do czasu przejścia na emeryturę prowadziła pani Maria Czyszczoń, kontynuuje nadal pani Sylwia Jabłońska.
4. Szkoła Podstawowa im. Antoniny Zachary Wnękowej w Rdzawce, w której drużynę zlotową przygotowywali i prowadzili pani Maria Pępkowska i pan Piotr Czyszczoń,
5. Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Harkabuzie, której uczniowie zawsze byli najbardziej rozśpiewaną i roztańczoną grupą.
6. Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych
   i Słabowidzących im św. Tereski w Rabce Zdroju, której młodzież dzielnie uczestniczyła w zlotach pod opieką wychowawców a także rodziców.

Szkoły ponadpodstawowe:

1. Zespół Szkół Techniczno-Informatycznych w Mszanie Dolnej, gdzie Pani Maria Żaba w okresie aktywności zawodowej nie zaniechała ani jednego zlotu
2. Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Uzdrowiskowych w Rabce – Zdroju i pani Ewa Kotarba, która na kilku zlotach, jako jedyna reprezentowała Rabkę.

We wspomnieniach pozostają nam ci opiekunowie drużyn zlotowych, którzy w okresie aktywności zawodowej prowadząc w szkołach Koła Turystyczne potrafili wszczepić młodzieży zainteresowania krajoznawstwem i turystyką i nie opuścili żadnego zlotu.

 Do tej grupy należeli:

1. Kol. Kazimierz Surówka ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Spytkowicach
2. Kol. Janusz Danielewicz ze Szkoły Podstawowej nr 2 w Rabce-Zdroju
3. Kol. Beata Konwerska ze Szkoły Podstawowej w Sidzinie
4. Kol. Tadeusz Uczniak ze Szkoły Podstawowej w Bystrej Podhalańskiej
5. Kol. Franciszek Milaniak z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. ks. Karola Wojtyły w Mszanie Dolnej.

Wdzięczność należy się również tym opiekunom grup, którzy brali udział tylko w kilku Zlotach - a tych była znaczna ilość i trudno byłoby ich wszystkich wymieniać. Im składamy serdeczne podziękowanie.

Do stałych współorganizatorów Zlotu należy Podhalańska Grupa GOPR w Rabce – Zdroju. Szczególną aktywność w organizowaniu konkursów wiedzy o bezpieczeństwie w górach wykazywał śp. Kol. Adam Worwa i śp. Zbigniew Handzel, których z żalem wspominamy. Nadal służy swą wiedzą i pomocą organizatorską kol. Jarosław Jurczakiewicz, Janusz Kapłon wraz kolegami.

Nie byłoby możliwe zorganizowanie posiłków, nagród i pamiątek okolicznościowych dla uczestników bez naszych wieloletnich sponsorów, którym składamy serdeczne podziękowania, są to :

1. Urząd Miejski w Rabce – Zdroju z Centrum Kultury, Sportu i Promocji,
2. Starostwo Powiatowe w Nowym Targu,
3. Starostwo Powiatowe w Limanowej
4. Gmina Mszana Dolna
5. Bank Spółdzielczy w Rabie Wyżnej,
6. Nadleśnictwo Limanowa
7. Nadleśnictwo Nowy Targ
8. Patronat medialny sprawuje portal; Gorce 24, oraz fotoreporter Piotr Kuczaj.
9. Serdeczne podziękowania również dla Biura Promocji, Kultury, Sportu i Ochrony Zdrowia przy Urzędzie miejskim w Rabce-Zdroju

Tutaj w tym miejscu chcielibyśmy bardzo serdecznie podziękować opiekunom, nauczycielom oraz przewodnikom naszej okolicy i naszego oddziału, którzy włożyli swój ogromny wkład, swoją pracę oraz zaangażowanie mające na celu przekazywanie młodzieży tych wszystkich wartości a tym samym zachęcanie do corocznego udziału w Rajdzie.

Chcemy podziękować :

1. Pani Szarkowska Ewa
2. Pani Maria Żaba
3. Pani Maria Czyszczoń
4. Pani Sylwia Jabłońska
5. Pani Beata Konwerska
6. Pani Ewa Kotarba
7. Pan Tadeusz Uczniak
8. Pan Andrzej Kubiński
9. Pan Janusz Danielewicz

Organizatorzy Zlotu dziękują sponsorom, opiekunom, sympatykom
i wszystkim ludziom dobrej woli, dzięki którym młodzi turyści mogli przeżyć ciekawą przygodę, poznać cząstkę regionu, bo tylko przez poznanie można dojść do umiłowania.

4 października 2024 r.

opracował: Tadeusz Uczniak