Odsłonięcie nagrobka kpt. Edwarda Tomaszewskiego

17 września na cmentarzu parafialnym w Rabce-Zdroju odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary II wojny światowej, których organizatorem byli Burmistrz Rabki-Zdroju, Starosta Powiatu Nowotarskiego, Stowarzyszenie Gniazda Integracji Lokalnej w Rabce-Zdroju i Parafia pw. Św. Marii Magdaleny w Rabce-Zdroju.

Uroczystości dedykowane były „tym, którzy oddali życie za wolność Ojczyzny, którzy nie doczekali uznania za swoją walkę, którzy przeżyli koszmar okupacji”. Po odśpiewaniu Hymnu Polski przez uczestników uroczystości dokonano odsłonięcia zrewitalizowanego nagrobka kpt. Edwarda Tomaszewskiego. Odsłonięcie nagrobka dokonali dowódca delegacji 3. Batalionu Strzelców Podhalańskich, prof. Jerzy Giza, poseł Anna Paluch, rodzina prof. Tomaszewskiego oraz Stanisław Kiersztyn prezes Stowarzyszenia „ GIL". Poświęcił go ks. Piotr Iwanek.

Podziękowania dla darczyńców przekazał w imieniu inicjatorów Piotr Sochań. Potem złożono wiązanki kwiatów na grobach poległych żołnierzy.

- Składamy dzisiaj hołd wszystkim tym, którzy zostali pomordowani przez Sowietów oraz cierpieli w wyniku sowieckiej napaści na Polskę 85 lat temu – mówił przewodniczący Rady Miejskiej w Rabce-Zdroju Rafał Hajdyła. - Składamy hołd Polakom, którzy zostali pomordowani, zginęli, którzy cierpieli na skutek rosyjskiej napaści w tamtym straszliwym wrześniu 1939 r., kiedy Polska została zaatakowana i zniszczona przez dwa współdziałające ze sobą, będące w sojuszu totalitaryzmy przepełnione nienawiścią - niemiecką hitlerowską Rzeszę i przez stalinowską sowiecką Rosję. Serdecznie dziękuję wszystkim, którzy przybyli na dzisiejszą uroczystość: dziękuję wszystkim pocztom sztandarowym, delegacjom z rabczańskich instytucji. Dziękuję Policji i Państwowej Straży Pożarnej, harcerzom, Stowarzyszeniu Gniazda Integracji Lokalnej „Gil" za organizację przedsięwzięcia i podjęte dzieło odrestaurowania grobowca pana prof. Edwarda Tomaszewskiego, który wraz z innymi żołnierzami walczyli o Wolną Polskę. Cześć ich pamięci!

Okolicznościowe przemówienie wygłosił Stanisław Kiersztyn ze stowarzyszenia GIL.

- 17 września 1939 roku Związek Sowiecki zbrojnie zaatakował Polskę. W ten sposób Stalin wywiązał się z tajnego porozumienia z Hitlerem zwanego Paktem Ribbentrop- Mołotow, który przewidywał wspólną agresję na Rzeczpospolitą: zajęcie/podział jej terytorium likwidację państwa polskiego. Armia Czerwona uderzyła na całej długości wschodniej granicy II Rzeczpospolitej liczącej ponad 1400 km. Polakom zmagającym się od 1 września z armią niemiecką został wbity nóż w plecy. 17 września 1939 r. na terenach zajętych przez sowieckie wojska rozpoczęła się okupacja a z nią na szeroką skalę prowadzone aresztowania polskich elit, zsyłki do łagrów, ludobójstwo, którego synonimem stał się Katyń i masowe deportacje ludności polskiej. Data 17 września to symboliczny początek utraty Kresów Wschodnich kolebki kultury i potęgi militarnej I Rzeczypospolitej oraz początek utraty niepodległości na kilkadziesiąt lat.

W 85. Rocznicę tamtych wydarzeń gromadzimy się przy grobie braci: Józefa Tomaszewskiego, żołnierza legionów  w czasie wojny z bolszewikami w latach 1919-1920 i kapitana Edwarda Tomaszewskiego, dowódcy 9 Kompanii 154 Pułku Piechoty w wojnie obronnej 1939 roku, więźnia sowieckich łagrów, żołnierza Armii na Wschodzie oraz 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa Uczestnika bitwy o Monte Cassino, a w latach 1949-1976 nauczyciela historii i łaciny w LO w Rabce.

Dla uczczenia 80 rocznicy zdobycia Monte Cassino i Jubileuszu 100-lecia Liceum Ogólnokształcącego im. Eugeniusza Romera w Rabce Stowarzyszenie Gniazda Integracji Lokalnej „GIL" podjęło inicjatywę wykonania repliki nagrobka zasłużonego żołnierza i nauczyciela z darowizn przekazanych przez absolwentów LO i mieszkańców Rabki. Z radością informujemy, iż zebraliśmy potrzebne środki, dzięki którym możliwa była rekonstrukcja grobu profesora. Szczególne podziękowania kierujemy do Zarządu Fundacji Rozwoju Regionu Rabka oraz organizatorów „Zrzuty” zorganizowanej przez Rabka Moje Miasto.

Szanowni Drodzy Darczyńcy! To dzięki Wam wszystkim, zostanie przywrócona i zachowana pamięć o braciach Edwardzie i Józefie Tomaszewskich, żołnierzach z pokolenia, które w burzliwym XX wieku walczyło o wolną Polskę. Wielu z nich po zakończeniu wojny zamiast wdzięczności doznawało prześladowań, hańbiących poniżeń i marginalizacji w życiu społecznym i zawodowym. Do końca życia byli inwigilowani. Taki los spotkał również naszego profesora, wrócił do Polski po 10-letniej wojennej tułaczce. Dzisiaj, w ten symboliczny sposób, składamy im hołd i wyrażamy wdzięczność. Pozostawiamy też trwały ślad po Jubileuszu 100-lecia LO im. Eugeniusza Romera - dodał.

W drugiej części uroczystości, z udziałem delegacji 3. Batalionu Strzelców Podhalańskich Wojska Polskiego, pocztów sztandarowych, delegacji szkół, zakładów pracy, stowarzyszeń, w kościele św. Marii Magdaleny odprawiona została msza św. w intencji Ojczyzny. Po mszy głos zabrał prof. Józefa Giza, który opowiedział o prof. Edwardzie Tomaszewskim.