Podróż do przeszłości

W Amfiteatrze Miejskim w Rabce-Zdroju można oglądać wystawę pt. „Rabka na fotografii Zofii Rydet (1950-1990)”. Jest to swoista podróż w czasie. Na fotografiach wykonanych w drugiej połowie ubiegłego wieku przez jedną z najważniejszych polskich fotograficzek, widzimy miasto, jakiego już nie ma. Mamy na nich architekturę uzdrowiska, która nie przetrwała do czasów współczesnych, pejzaże, widoki, detale przyrody, uroczystości z życia sanatoriów, ale też sytuacje codzienne np. fotoreportaże na jarmarku i portrety mieszkańców miasta i regionu. 

W jej wernisażu wzięła udział sekretarz miasta Maria Daszkiewicz i dyrektor MOK Joanna Lelek oraz jej twórcy, w tym prezes Fundacji im. Zofii Rydet Maria Sokół-Augustyńska, która we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Rabce-Zdroju była organizatorem wystawy. Oglądający zdjęcia rabczanie wspominali i rozpoznawali na zdjęciach swoich sąsiadów, kolegów, czasami samych siebie i miejsca, których już w Rabce-Zdroju nie ma, albo zmieniły się nie do poznania.

Prezentowane na wystawie fotografie pochodzą głównie z artystycznego archiwum artystki pt. „Dokumentacje”, który oszacowany jest na blisko 30 000 zdjęć. Jest to unikalny zbiór o wielkiej wartości artystycznej i historycznej. Całość zachowana była do tej pory w formie negatywów. W 2016 r. Fundacja im. Zofii Rydet podjęła się digitalizacji pierwszej części tego archiwum (dofinansowanie MKiDN). Dzięki tym działaniom w grudniu 2016 r. na rozbudowanym portalu www.zofiarydet.com udostępniono blisko 2 500 negatywów ze zbioru "Dokumentacje", w tym 1500 pochodzących z Małopolski: z Rabki, Olszówki, Skomielnej Białej, Rdzawki. Fundacja kontynuuje tym samym prace digitalizacyjne nad twórczością swojej patronki. W 2013 r. zostało bowiem uruchomione cyfrowe archiwum zdjęć Rydet zawierające ponad 11 000 zdigitalizowanych fotografii monumentalnego dzieła artystki pt. „Zapis socjologiczny 1978-1990”. Portrety z tego cyklu, wykonane w Rabce, zostaną również zaprezentowane na wystawie.

Zofia Rydet, to jedna z najwybitniejszych postaci fotografii polskiej. Urodziła się 5 maja 1911 roku w Stanisławowie. W 1933 roku ukończyła Główną Szkołę Gospodarczą w Snopkowie pod Lwowem, następnie pracowała w biurze Orbisu w Stanisławowie. Tam zastała ją wojną i kolejne okupacje. W okresie powojennym, po krótkim pobycie w Rabce, osiedliła się w Bytomiu i prowadziła tam sklep papierniczo-zabawkarski. Pozostała silnie związana z Rabką, gdzie na stałe zamieszkał jej brat Tadeusz Rydet, a ona sama bywała często i dużo fotografowała. Rabka stała się także jej „bazą wypadową” do twórczych podróży. W wieku 40 lat odżyła w niej młodzieńcza fascynacja fotografią. W 1954 roku, zachęcona sukcesami w lokalnych konkursach fotograficznych, wstąpiła do Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego. W 1961 roku, już jako członkini ZPAF przeprowadziła się z Bytomia do Gliwic, gdzie od 1963 roku uczyła fotografii na Politechnice Gliwickiej. Równocześnie rozsyłała swoje zdjęcia na międzynarodowe przeglądy fotografii w Polsce i na całym świecie, zdobywając medale, wyróżnienia i międzynarodowe tytuły AFIAP i EFIAP. Wykonywała zdjęcia reporterskie, przedstawiające dzieci, do swojego pierwszego ważnego cyklu fotograficznego pt. Mały człowiek. Również jej kolejne przedsięwzięcia fotograficzne poświęcone były człowiekowi: Czas przemijania - związany ze starością i powstający od końca lat 60. cykl surrealistycznych fotomontaży i kolaży pt. Świat uczuć i wyobraźni. Konsekwencją fascynacji człowiekiem i celem licznych podróży po Polsce był powstający od 1978 roku monumentalny Zapis Socjologiczny. Pod koniec lat 70. Zofia Rydet zaprezentowała jeszcze konceptualny cykl Nieskończoność dalekich dróg. Ostatnią ważną serią była realizowana na przełomie lat 80. i 90. Suita śląska zawierająca autocytaty z wcześniejszych fotografii. To kolaże i fotomontaże, które artystka skomponowała na kształt ludowych przedstawień sakralnych, dopełniając fotografie polnymi kwiatami, fragmentami tkanin i wycinkami z gazet.

Zofia Rydet zmarła 24 sierpnia 1997 roku w Gliwicach, została pochowana na cmentarzu parafialnym w Rabce.

Prace Zofii Rydet znajdują się w najważniejszych zbiorach polskich, a także za granicą. Główna część jej dorobku artystycznego aktualnie znajduje się w depozycie Fundacji im. Zofii Rydet, której celem jest promocja i redefiniowanie twórczości artystki.

Wystawa dofinansowana jest ze środków Gminy Rabka-Zdrój w ramach konkursu ofert na realizację zadań publicznych w zakresie kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego w 2017 r.

Wystawa jest częścią Krakow Photo Fringe 2017 i jest organizowany przez Fundację Lablab i Fundację Sztuk Wizualnych. Można ją oglądać pod muszlą do końca wakacji.