XXXVII Konkurs Recytatorski im. Antoniny Zachary-Wnękowej

Tegoroczny Konkurs Recytatorski im. Antoniny Zachary-Wnękowej został zorganizowany po raz 37. w sali Teatru Lalek Rabcio. Udział w nim wzięła rekordowa liczba recytatorów - 120 uczestników ze szkół podstawowych z Rabki-Zdroju, Kasinki Małej, Kasiny Wielkiej z Orawy i innych regionów, którzy występowali w kategoriach literackiej i gwarowej. Po powitaniu obecnych przez Wojciecha Kusiaka, wicedyrektora Muzeum Orkana, odczytano wykład inaugurujący autorstwa dr Anny Mlekodaj.

- Po raz kolejny Antonina Zachara-Wnękowa zaprasza nas do świata swojej poezji. Po raz kolejny mamy okazję wejść w dialog z jej słowem. Już samo  czytanie wiersza, a co dopiero ich recytacja, jest zawsze jakimś rodzajem rozmowy – podkreśliła, poświęcając swój wykład patronce konkursu.

Konkursowi towarzyszyły też warsztaty z Krystyną Kachel-Kois, aktorką Teatru Lalek „Rabcio”. Po przesłuchaniach odbyło się uroczyste ogłoszenie wyników i rozdanie nagród z udziałem burmistrza Leszka Świdra.

Organizatorami konkursu byli: Burmistrz Rabki-Zdroju, Kolegium Redakcyjne wydania dzieł A. Zachary-Wnękowej, Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce-Zdroju, Teatr „Rabcio” w Rabce-Zdroju, FRRR Rabka i Centrum Kultury, Sportu i Promocji w Rabce-Zdroju.

Cele konkursu to uczczenie pamięci wybitnej poetki, zainteresowanie dzieci i młodzieży twórczością A. Zachary-Wnękowej, popularyzacja twórczości poetów góralskich, zainteresowanie uczniów pięknem gwary góralskiej, a także zainteresowanie uczniów kulturą słowa.

XXXVII KONKURS RECYTATORSKI im. ANTONINY ZACHARY-WNĘKOWEJ Rabka-Zdrój, 26 maja 2023 r.

PROTOKÓŁ JURY – WYNIKI

Jury w składzie: Anna Skawska-Kapłon, Katarzyna Derek, Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka po przesłuchaniu 55 uczestników z grupy szkół podstawowych klas I-IV postanowiło przyznać następujące nagrody i wyróżnienia:

Kategoria gwarowa:

I miejsce – Alina Kubińska – SP Spytkowice, II miejsce – Milena Węglarz – SP Wysoka, III miejsce – Jakub Spytkowski – SP Orawka

Nagrody specjalne: klasy I – IV

Kategoria gwarowa:

I miejsce - Alina Kubińska - nagroda specjalna Burmistrza Leszka Świdra, II miejsce - Milena Węglarz - nagroda specjalna Dyrektora Muzeum Zbigniewa Wójciaka, III miejsce - Jakub Spytkowski - nagroda specjalna Przewodniczącego Rady Miejskiej w Rabce – Zdroju Piotra Żółtka

Wyróżnieni: Weronika Łapka - SP nr Rabka-Zdrój, Andrzej Stasica - SP Podsarnie, Katarzyna Kowalczyk - ZSP Olszówka.  Dodatkowo Kamil Cukrzycoń za ekspresje – SP Ponice, Natalia Nawara za wyjątkową interpretację wiersza „Róże polne”.

Kategoria literacka:

I miejsce – Amelia Gacek – Katolicka SP Rabka-Zdrój, II miejsce – Szymon Ścisłowicz – SP Orawka, III miejsce - Antoni Kowalczyk – SP nr 1 Kasina Wielka.

Nagrody specjalne klasy I – IV

Kategoria literacka:

I miejsce - Amelia Gacek – nagroda specjalna Dyrektora Teatru Zbigniewa Wójciaka, II miejsce Szymon Ścisłowicz – nagroda specjalna ks. Kanonika Józefa Kapci.

Wyróżnieni: Wojciech Biernat – SP Ponice, Gabriela Tropiło – SP Chabówka, Zofia Czajkowska – SP nr 2 Kasinka Mała.

Dziękujemy recytatorom za liczny udział, a nauczycielom za przygotowanie swoich uczniów. Prosimy o zwrócenie uwagi na wybór kategorii, tak aby dwa wiersze były w tej samej kategorii. Serdecznie dziękujemy za występy w strojach regionalnych.

Jury w składzie: Wojciech Kusiak, Maria Wawryków, Magdalena Woźniak po przesłuchaniu 7 uczestników konkursu ze szkół ponadpodstawowych postanowiło przyznać dwa wyróżnienia:

Małgorzata Żmuda – II LO Rabka-Zdrój, Magdalena Kościelniak – ZS Tymbark.

Jury w składzie: Wojciech Kusiak, Maria Wawryków, Magdalena Woźniak po przesłuchaniu 45 recytatorów z klas V-VIII szkół podstawowych postanowiło przyznać:

Kategoria literacka:

I miejsce – Maja Jakubiak – ZPO Kasinka Mała, II miejsce – Maria Kożuch SP nr 2 Kasina Wielka, III miejsce Wojciech Świder – SP Ponice.

Nagrody specjalne klasy V - VIII

Kategoria literacka:

I miejsce - Maja Jakubiak – nagroda specjalna Prezesa Zarządu Fundacji Rozwoju Regionu Rabka Macieja Kopytka.

Wyróżnienia: Jakub Dąbrowski – SP nr 3 Rabka-Zdrój, Karolina Pępkowska – SP Ponice, Laura Kołodziej – ZSiP Łostówa.

Kategoria Gwarowa:

I miejsce – Szymon Lenart – SP Orawka, II miejsce – Jakub Majkowski – SP Glisne, III miejsce – Wiktoria Kowalcze – SP Chabówka.

Nagrody specjalne klasy V – VIII

Kategoria gwarowa:

I miejsce – Szymon Lenart – nagroda specjalna Dyrektora Szkoły Podstawowej w Ponicach Stanisława Skawskiego.

Wyróżnienie: Dawid Węglarz – SP Wysoka.

Jury pragnie podziękować recytatorom i ich opiekunom za trud włożony w przygotowanie utworów do recytacji ze szczególną dbałością o ich właściwy dobór do możliwości interpretacyjnych uczestników konkursu. Doceniamy dużą liczbę uczestników w strojach regionalnych. Bardzo dziękujemy za udział i do zobaczenia za rok. Serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnej 38 edycji Konkursu w 2024 roku.

Drodzy uczestnicy i goście XXXVII Konkursu Recytatorskiego im. Antoniny Zachary Wnękowej.

Po raz kolejny Antonina Zachara-Wnękowa zaprasza nas do świata swojej poezji. Po raz kolejny mamy okazję wejść w dialog z jej słowem. Już samo czytanie wiersza, a co dopiero ich recytacja, jest zawsze jakimś rodzajem rozmowy. Dziwnej rozmowy, ponieważ odbiegającej od tej, do której jesteśmy przyzwyczajeni. Na co dzień rozmawiamy z kimś, kto stoi przed nami, lub kogo chociaż mamy szansę słyszeć. I zwykle nasz rozmówca jest kimś, kogo znamy. I mówimy z nim o rzeczach, które nas interesują lub są z jakiegoś powodu ważne.

Wiersze to słowa, które ktoś, gdzieś, kiedyś, często przed wielu laty, zostawił z myślą o tobie, o mnie, o nas. Słowa pozostawione do nieznanych przyjaciół. Wiersze, które dziś będziecie recytować, to słowa, które Antonina Zachara -Wnękowa zostawiła dla nas. Już wtedy wiedziała, liczyła na to, że przyjdziemy. I nie zawiedliśmy jej oczekiwań. Jesteśmy.

Podejmujemy więc dziś i ożywiamy własnym głosem, własnymi emocjami słowo, zrodzone w sercu, w duszy, w umyśle poetki, która znaczną część swojego długiego życia mieszkała w Rabce, na ulicy Kilińskiego. Na pozór nie różniła się od innych ludzi: chodziła do kościoła, robiła zakupy w rynku, uprawiała grządkę przy domu, lubiła góry, kwiaty i słońce. Kochała przyrodę, kochała życie.

W głębi serca jednak różniła się od innych, ponieważ rozumiała mowę ptaków, umiała rozmawiać z gromem, z wiatrem i z chmurami, ocierała łzy z końskich i psich oczu. Gdzie się tego nauczyła?

Kiedy była małą dziewczynką, wychowywała się w bardzo ubogich warunkach. Jedno, czego miała pod dostatkiem, to miłość. Otoczona kochającą rodziną, czuła się bezpiecznie i nauczyła, że to właśnie miłość jest najważniejszą zasadą świata. Później, w domu i w kościele dowiedziała się, że jest to także najważniejsze przykazanie Boże. Małej Antosi było to łatwo zrozumieć, ponieważ doświadczała miłości na co dzień. Miała jej tyle, że objęła nią nie tylko wszystkich ludzi, ale także drzewa, ptaki, chmury i wiatr.

Kiedy jej siostra wyszła za bardzo bogatego pana z Litwy, zabrała Antosię daleko, aż do Swiętorzecza, do swojego dworu. Tam, jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, z wiejskiej dziewczynki zmieniła się w ułożoną i grzeczną panienkę ze dworu. Ale to była zmiana tylko zewnętrzna. W sercu pozostała tą samą Antosią, wrażliwą i kochającą. Uważała, że na świecie nie wolno krzywdzić nie tylko ludzi czy zwierząt, ale także roślin. Nie wolno ingerować w prawa natury dla swoich korzyści. Trzeba szanować każde życie. I kochać każde Boże stworzenie.

Kiedy Antosia stała się panną Antoniną, przyszły bardzo złe czasy I wojny światowej. Wiele wówczas przeszła i wiele widziała. Niestety, ludzie pokazali, że potrafią być dla siebie bardzo niedobrzy i niesprawiedliwi. I wówczas po raz pierwszy zauważyła, że w świecie natury, choć także bywa ona okrutna i niszczycielska, nie ma złej woli, złych intencji, robienia komuś na złość. I zrozumiała, że ludzie muszą się jeszcze dużo nauczyć od polnych kwiatów, leśnych strumyków, słonecznych polan, od mrówek, ptaków i chrabąszczy. Wtedy też, jako młoda poetka zaczęła ludziom przekazywać wszystko to, czego dowiedziała się od natury, ponieważ pozostawała z nią w bliskiej i serdecznej przyjaźni. Zaczęła tłumaczyć na ludzką mowę jej mądrość. Zaczęła pisać wiersze.

Po dwudziestu latach, już jako pani Antonina Zachara-Wnękowa, patrząc na to, ile zła przyniosła światu II wojna światowa, jeszcze mocniej utwierdziła się w przekonaniu, że tylko żyjąc w harmonii z naturą, człowiek może ocalić siebie i swoje kruche szczęście. Bo przecież każdy chce być szczęśliwy jr każdy szuka drogi do szczęścia, ale ponieważ człowiek nie potrafi rozpoznać, która jest tą właściwą, błądzi. Myśli np. że znajdzie szczęście w posiadaniu tej lub innej rzeczy, takiej lub innej władzy, albo takiego lub innego człowieka. Pani Antonina wiedziała, że to .nieprawda. Pisała o tym w swojej poezji, że nie trzeba wygód ani dostatków, które izolują nas od świata natury, ale trzeba otworzyć się na piękno świata, uczyć się go od najdoskonalszych nauczycieli, od malw, róż, bratków, brzóz, gór, wschodu i zachodu słońca. Ale ludzie nie bardzo chcieli wierzyć pani Antoninie. I nadal nie byli szczęśliwi, choć mieli coraz więcej różnych rzeczy, z którymi nie wiedzieli, co robić.

Pani Antonina wiedziała, że na wszystko musi przyjść odpowiednia chwilą, i że niczego nie da się zrobić na siłę. A już na pewno nie da się nikogo nauczyć, jeśli kto tego nie chce albo uważa, że nie potrzebuje. Dlatego wszystko, co najważniejsze zapisała w swojej poezji. W swoich wierszach. Wiedziała, że słowo znajdzie drogę do ludzkiego serca nawet wówczas, kiedy jej już nie będzie.

I rzeczywiście. W przyszłym roku minie 40 lat od śmierci Antoniny Zachary- Wnękowej, a jej słowa wciąż krążą wokół nas. Mimo że pani Antoniny już nie ma, wciąż do nas mówi swoimi wierszami.

Wciąż śpiewa nam swoją „Pieśń młodości”:

Śliczną pieśń naszej młodości

Śpiewaliśmy w szczerym polu.

I osiadała na bławatkach

Na rumiankach i kąkolu.

Przeminęły młode lata,

Lecz pieśń nasza będzie trwała

I zaszemrze kiedyś światu

Pieśń schowana w sercach kwiatów.

Wejdźmy w rozumny i serdeczny dialog z tą poezją, wsłuchajmy się w pieśń, którą poetka schowała dla nas w sercach kwiatów i zaśpiewajmy ją naszemu światu.

Wszystkim uczestnikom już teraz serdecznie gratuluję i życzę powodzenia!

Anna Mlekodaj