Wiosna tożsamości – Niedziela Palmowa w obiektywie Gordona Belowa

W Niedzielę Palmową Muzeum im Wł. Orkana w Rabce-Zdroju odwiedził Gordon Below – fotograf i dziennikarz z Niemiec. Zafascynowany podhalańskim folklorem udokumentował zarówno proces tworzenia tradycyjnej palmy wielkanocnej, jak i przebieg muzealnego konkursu.

Poniżej zamieszczamy tłumaczenie jego relacji, zdjęcia oraz oryginalny tekst.

Między ośnieżonymi górskimi szczytami a łagodnymi wzgórzami leży Rabka-Zdrój – małe miasteczko w sercu Europy, na skraju Beskidów, około 60 kilometrów na południe od Krakowa. Znane ze swoich leczniczych źródeł solankowych i świeżego, górskiego powietrza, z dumą nosi tytuł „Miasto Dzieci Świata”.

Gdy zbliża się Niedziela Palmowa, rozkwita jedna z najbardziej barwnych form polskiej kultury ludowej. Wtedy też ożywa coroczny zwyczaj świętowania – konkurs na najpiękniejszą palmę wielkanocną. Misternie wykonane, smukłe palmy upamiętniają wjazd Jezusa do Jerozolimy – tradycję, która porusza nie tylko serca wierzących, ale sprawia też, że całe miasto zamienia się w kolorowy, świąteczny pejzaż.

W tym roku miałem okazję spojrzeć na to wydarzenie z wyjątkowej perspektywy – nie tylko jako obserwator, ale też jako cichy towarzysz członków Związku Podhalan w Rabce-Zdroju, którzy przez wiele tygodni pracowali nad swoją tradycyjną palmą. W niewielkim, ciepłym pomieszczeniu, wypełnionym śmiechem, zapachem zieleni i skupioną pracą, krok po kroku powstawało dzieło sztuki – z naturalnych materiałów i ręcznie robionych kwiatów z krepiny. Techniki tworzenia palmy przekazywane są tu z pokolenia na pokolenie. W tej atmosferze wspólnego działania, przy dźwiękach muzyki i śpiewu, stało się dla mnie jasne, że nie chodzi wyłącznie o konkurs – to opowieść o tożsamości i międzypokoleniowej więzi.

Najbardziej imponujący moment zaczyna się w sobotę, tuż przed Niedzielą Palmową. Wtedy spotykają się całe pokolenia, by przygotować do procesji pień palmy – sięgający nawet 15 metrów długości. Kwiaty, wykonane z ogromną precyzją, mocowane są zgodnie z tradycyjnymi wzorami. Warstwa po warstwie tworzy się barwna wstęga oplatająca pień, który następnie zostaje wzmocniony gałązkami, słomą i rzemieniami, by zapewnić mu stabilność.

W samą Niedzielę Palmową niewielka grupa wyrusza traktorem, by przywieźć palmę do centrum miasta. Potem, przy dźwiękach muzyki, jest ona niesiona na ramionach przez ostatni kilometr – aż do uroczystej mszy w neogotyckim kościele pw. św. Marii Magdaleny. Palmy – niektóre wysokie jak człowiek, inne długie na ponad 15 metrów – zostają poświęcone, a następnie barwna procesja udaje się do XVII-wiecznego, drewnianego kościoła, w którym mieści się Muzeum im. Władysława Orkana. Tam czeka już jury oraz publiczność, by podziwiać feerię barw. Konkurs Palm w Rabce-Zdroju to jeden z najstarszych tego typu w Polsce – gromadzi około 100 uczestników oraz liczną, zaangażowaną publiczność. Łączy pokolenia, opowiada historie i pozwala przemówić regionowi, który z dumą pielęgnuje swoje dziedzictwo.

Rabka-Zdrój to miejsce warte odwiedzenia przez cały rok – ale wiosną możesz tu doświadczyć żywego dziedzictwa kulturowego, które bije w sercu tego miasta.

Oryginalny tekst Gordona Belowa: https://the-voyager.de/2rjd/p10/p10