Hej bazie, bazicki!

W Niedzielę Palmową przy starym kościółku Muzeum Regionalnym im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju odbył się 59. Konkurs Palm Wielkanocnych. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli Starosta Nowotarski Krzysztof Faber oraz Burmistrz Rabki-Zdroju Ewa Przybyło. Zgodnie z coroczną tradycją, po mszy świętej sumie w kościele św. Marii Magdaleny, odprawionej pod przewodnictwem księdza proboszcza Pawła Duźniaka, w kolorowym pochodzie uczestnicy konkursu i widzowie przeszli ulicą Orkana do starego kościółka, gdzie jury konkursowe dokonało oceny zgłoszonych palm. Warto dodać, że orszak palmowy miał regionalną oprawę, o którą zadbał w tym roku zespół regionalny Majeranki oraz członkowie Stowarzyszenia Miłośników Kultury Ludowej. W orszaku członkowie zespołów Majeranki, Robcusie - działającego przy Gorczańskim Oddziale Związku Podhalan oraz Cyrniawa z Krzeczowa, dźwigali najwyższe tegoroczne palmy, sięgające kościelnej wieży, które oparli o ścianę świątyni. Pod starym kościółkiem wszystkich przybyłych przywitał dyrektor Muzeum Orkana Zbigniew Wójciak. Do konkursu zgłoszonych została rekordowa liczba 119 palm. Oceniała je komisja w składzie: Piotr Lulek - znawca kultury ludowej, regionalista, przewodniczący jury; Marcin Kudasik - znawca kultury ludowej, regionalista, Małgorzata Wójtowicz - Wierzbicka - etnograf, Muzeum im. Wł. Orkana oraz sekretarz jury Aleksandra Traczyk - adiunkt muzealnictwa z Muzeum im. Wł. Orkana. Podczas gdy jury oceniało palmy, Dorota Majerczyk z SMKL opowiedziała zebranym o tradycjach i zwyczajach związanych z Niedzielą Palmową i okresem Wielkiego Tygodnia.

Po obejrzeniu palm zgłoszonych do konkursu, jury przyznało nagrody i wyróżnienia w kategoriach Palma Tradycyjna, Palma Współczesna i Palma Najpiękniejsza oraz wyróżnienia. Nagrody wręczali zwycięzcom starosta Krzysztof Faber, burmistrz Ewa Przybyło i dyrektor Zbigniew Wójciak.

WYNIKI:

Nagrody główne:

Za I Miejsce w Kategorii: Palma Tradycyjna
Wieża Philips meb 2305
OTRZYMUJE bazia nr 115 - Zespół Regionalny Cyrniawa z Krzeczowa

Za II Miejsce w Kategorii Palma Tradycyjna
Tablet Quantum 1010
OTRZYMUJE bazia nr 21 - Bochnak Sabina ze Skawy

Za III Miejsce w Kategorii Palma Tradycyjna
Telefon gsm Manta 5060
OTRZYMUJE bazia nr 52 - Traczyk Wiktoria Natalia z Rabki-Zdroju

Za I Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna
Wieża Philips mcb 2305
OTRZYMUJE bazia nr 114 - Łabuz Julia z Rdzawki

Za II Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna
Tablet Quantum 1010
OTRZYMUJE bazia nr 48 – Koszarek Karolina z Ponic

Za III Miejsce w Kategorii: Palma Współczesna
Telefon gsm Manta 5006
OTRZYMUJE bazia nr 90 – Sroka Karolina z Rdzawki

Za I Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza
Wieża Pioneer Em 12
OTRZYMUJE bazia nr 86 – Zając Dominik i Łukasz z Rdzawki
            
Za II Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza
Tablet quantum 1010
OTRZYMUJE bazia nr 78 – Mlekodaj Dariusz z Rabki

Za III Miejsce w Kategorii: Palma Najpiękniejsza
Telefon gsm Manta 5006
OTRZYMUJE bazia nr 89 – Kołatek Jakub i Jan z Rdzawki

Wyróżnienia:
Ponadto jury przyznało 8 wyróżnień.
Nagrody ufundowane przez p. Andrzeja Dubiela / firma Dubiel Vitrum /

Jury pragnie serdecznie podziękować wszystkim sponsorom, którzy wsparli organizowany przez Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce-Zdroju konkurs - najstarszą tego typu imprezę w Polsce. Celem konkursu jest zainteresowanie i podtrzymanie tradycji związanej z cyklem obrzędowym oraz promocja regionu Zagórzańskiego.

Jury pragnie podkreślić, że podczas tegorocznej edycji konkursu palmy prezentowały wyrównany poziom artystyczny i niezależnie od wielkości, były wykonane z wielką starannością oraz dbałością o tradycję i z artystyczną finezją.

W ocenie palm brano pod uwagę, w zależności od kategorii, wykorzystanie tradycyjnych materiałów (wierzbowych witek, gałęzi sosny, świerka i jałowca, zboża itd.), techniki zdobniczej (kwiaty i wstążki z bibuły, kokardki z papieru), estetykę wykonania, a także nowatorskie spojrzenie na tradycję. Stosując ww. kryteria jury zdecydowanie odrzuca palmy posiadające detale zdobnicze wykonane z tworzyw syntetycznych, np. plastikowe czy też foliowe kwiaty. Komisja uważa za ogromnie pozytywny fakt udziału w konkursie licznej grupy dorosłych, młodzieży i dzieci w góralskich strojach.

SPONSORZY:
Starostwo Powiatowe w Nowym Targu
Urząd Miejski Rabki - Zdroju
Miejski Ośrodek Kultury w Rabce - Zdroju
Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce - Zdroju
Pan Andrzej Dubiel - firma „Dubiel Vitrum" w Rabce-Zdroju
Pan Piotr Miśkowiec - Przedsiębiorstwo Remontowo-Budowlane TECH BUD w Rabce-Zdroju
Państwo Agnieszka i Marek Worwa - firma „MAX" Producent i Dystrybutor Słodyczy, Mszana Dolna
Pan Krzysztof Bagadziński - Pensjonat „Światowid" w Rabce-Zdroju
Pan Adam Kościelniak - Sklepy Spożywczo -Przemysłowe „Adaś" w Rabce - Zdroju
P. Kazimierz i Piotr Stolarczyk - C.H. Małgosia w Rabce - Zdroju

Pierwszy konkurs na palmę wielkanocną został zorganizowany 59 lat temu - w 1958 roku. Był poprzedzony, jak w to miało miejsce w odniesieniu do innych konkursów organizowanych przez rabczańską placówkę muzealną, badaniami etnograficznymi i swoistą kampanią reklamową. Informacje o konkursie pojawiły się w informacjach nadawanych przez rabczańską rozgłośnię radiową nadającą swoje audycje z willi „Warszawa", w prasie - w Dzienniku Polskim oraz w ogłoszeniach parafialnych.

Jury konkursowemu przewodniczyli znani etnografowie. Wielokrotnie oceniali bazie oceniali prof. Roman Reinfuss, prof. Tadeusz Seweryn, dr Krystyna Kwaśniewicz. Warto nadmienić, że (znacznie później) w jury konkursowym zasiadali również: Magdalena Klimaszewska - Kroh z Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, dr Ewa Fryś - Pietraszkowa z Instytutu Sztuki PAN, Stanisław Żurowski (pracownik Muzeum Tatrzańskiego, późniejszy wiceminister kultury i sztuki w latach 1997 - 2001) i Benedykt Kafel z Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Nowym Sączu.

Promocja wyrobów ludowych (w tym przypadku palm wielkanocnych) przyniosła efekty: Muzeum Kultury i Sztuki w Warszawie zakupiło część nagrodzonych palm, a Związek Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego zwrócił się z prośbą do rabczańskiego muzeum o udostępnienie adresów twórców palm z okolic Rabki, by ich wyroby sprzedawać w sklepach rękodzielniczych.

Następny konkurs został zorganizowany dopiero cztery lata później, gdyż, z założenia, jak inne konkursy miał być imprezą jednorazową. Jednak z uwagi na duże zainteresowanie miejscowych, od 1962 roku konkurs (z wyjątkiem stanu wojennego) odbywa się regularnie do dnia dzisiejszego. W 1962 roku w konkursie wzięło udział 400 uczestników z Rabki, Ponic, Chabówki, oraz Rdzawki. Nagrody ufundował Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie. Palmy ponownie znalazły nabywców: zakupiły je muzea w Rabce, Krakowie, Warszawie i Zakopanem.

Warto zaznaczyć, że rabczańska bazia zgodnie z tradycją była niezwykle barwna i sięgała długością maksymalnie 3 - 4 metrów, jej trzon wykonany był z długich, wierzbowych gałęzi, przyozdobionych barwinkiem, jodłą, kolorowymi bibułkowymi kwiatami i wstążkami. Dolny koniec palmy obwiązany był sznurem konopnym lub rzemieniem.